خلأ مهندسانِ چندرشته‌ای در صنعت ساختمان
■ در جا زدنِ پیمانکاران و مجریان در ماندآبِ روش‌های سنتی اجرای نادرست و غیراصولیِ ساختمان در همه‌ی مراحل ساخت‌وساز، به بروز آسیب‌ها و خسارت‌های بسیار ـ هم به بهره‌برداران و هم به کل جامعه ـ می‌انجامد. در همین راستا، جامعه‌ی مهندسی به‌عنوان نهاد حرفه‌ایِ عوامل اجراییِ ساختمان، نقش و مسئولیت بسیار بزرگی در این زمینه بر دوش دارد. ضرورت جدیت در روش‌های اجرا و کنترل در همین راستا معاون تحقیقات و فناوری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به چالش‌های اجرای نمای ساختمان گفت: از جنبه‌های مختلف با چالش‌هایی در بخش نما مواجهیم. یعنی متخصصان معماری و شهرسازی مسائل و مشکلاتی را که در بخش‌های مختلف و ازجمله کمیته نما وجود دارد، از جنبه‌های منظر و زیبایی‌شناسی و یا از جنبه‌های سازه‌ای، زلزله، انرژی، آتش، مطرح کرده‌اند که در همایش نما هم به آنها پرداخته شد. سعید بختیاری در گفت و گو با «صما» ادامه داد: به نظر می‌رسد که در تمامی زمینه‌ها احتیاج داریم که بازنگری‌هایی صورت بگیرد و یا در روش‌های اجرا و کنترل جدیت‌های بیشتری اعمال شود. وی افزود: باید توجه داشته باشیم که یک دوره توسعه بسیار سریعی را در این بحث‌ها داشته‌ایم و مشکلات بعضا خود را نشان می‌دهد. اما می‌بینیم که حتی در کشورهای پیشرفته هم این معضلات و مسائل وجود دارد و در یکی دو سال اخیر، نمونه آنها را در کشورهای پیشرفته مثل انگلستان و استرالیا شاهد بوده‌ایم. به هر حال این موارد همیشه باید مورد پایش قرار گیرد تا هم ایمنی و هم صرفه عمومی جامعه مدنظر قرار بگیرد. رییس بخش آتش مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین درخصوص برنامه این مرکز درخصوص ایمنی نما در برابر آتش گفت: خوشبختانه مقررات ایمنی نما در برابر آتش تدوین شده و به صورت اجباری ابلاغ شده است. وی ادامه داد: اکنون وظیفه ما این است که اطلاع‌رسانی بهتر و بیشتری انجام دهیم تا تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان محصولات و نماها علاقه مند به تست محصولات خود باشند تا اگر ایرادی وجود دارد، ایرادها را برطرف کنند و اگر محصول آنها در سطح مناسبی قرار دارد، گواهی‌های لازم را بگیرند تا از حمایت برخوردار شوند و بتوانند به نحو بهتری محصول خود را به بازار عرضه کنند. بختیاری خاطرنشان کرد: تلاش ما این است که با ارائه آموزش و کارهای تحقیق و توسعه بتوانیم کمک کنیم که این برنامه‌ها به نحو بهتری پیاده شود. نماها به‌صورت دست‌وپاشکسته ایرانیزه شده‌اند همچنین رئیس بخش نور، انرژی و آکوستیک مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی با اشاره به وجود مشکلات بسیار زیاد در اجرای نما گفت: متاسفانه تعداد نماهای اصولی بسیار کم و انگشت شمار است. به طور نمونه شاید در تهران تنها دو یا سه درصد نمای ساختمان‌ها اصولی است و بقیه نماها مشکل جدی دارند. بهروز محمد کاری در گفت و گو با «صما» با اشاره به ویژگی های نمای اصولی گفت: در یک نمای خوب از نظر مهندسی باید همه جوانب شامل مباحث مربوط به انرژی، دوام، حریق و... باید مدنظر قرار گرفته باشد که امروز بسیاری از نماها این ویژگی ها را ندارند؛ یعنی به صورت دست‌وپا شکسته ایرانیزه شده‌اند و دیگر آن خواص و سیستم اولیه را ندارند. وی درخصوص راهکارهای توسعه مباحث انرژی و دوام در نمای ساختمان گفت: دانشگاه‌ها باید این گرایش‌ها را ایجاد کنند. اکنون بسیاری از دانشگاه‌ها مثل دانشگاه تهران و هنر و دانشگاه‌های دیگر، گرایش معماری انرژی را در سطح کارشناسی ارشد ایجاد کرده اند و دانشگاه شهید بهشتی به دنبال این است که فیزیک ساختمان را ایجاد کند که اولین گام در این مسیر در ایران خواهد بود. کاری با تاکید بر اینکه باید این گونه اقدامات در سطح دانشگاه ها توسعه یابد، اظهار داشت: عملا مهندسان چند رشته‌ای باید تربیت شوند که هم با بحث معماری و هم با مباحث عمران، مکانیک و انرژی آشنا باشند تا بتوانند همه‌جانبه فکر کنند و تصمیم بگیرند، اما اکنون خلأ مهندسان چندرشته ای در کشور ما وجود دارد. با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.مراجع تصمیم‌گیر، اجرای درستِ نما را اجباری کنند در همین حال مجری نشریه ۷۱۴ و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی در پاسخ به اینکه برای رفع چالش‌های اجرای نما چه تدابیری اندیشیده شده است، گفت: خوشبختانه به خاطر دغدغه‌ای که در این زمینه وجود داشته، یکسری نشریات و ضوابط تدوین شده است. مژده زرگران در گفت و گو با «صما» ادامه داد: اما مشکل این است که اجراکنندگان به روش‌های سنتی خود پایبند هستند، چون اجرای سنتی از نظر هزینه برای آنها بسیار به صرفه است و ممکن است زیر بار اجرای اصولی نروند. وی با اشاره به راهکار پیشنهادی در این زمینه گفت: مراجع تصمیم‌گیر باید با سیاست‌گذاری‌هایی که انجام می‌دهند، این افراد را مجبور کنند که نمای ساختمان را به صورت اصولی و درست اجرا کنند. چون بسیاری از این ضوابط در کشورهای دیگر معمول است و در تمام دنیا انجام می‌شود، اما متاسفانه در کشور ما رعایت نمی‌شود. زرگران یادآور شد: به دلیل اجرای غیراصولی نماها، می‌بینیم که اکثر نماها در اثر وقوع یک زلزله بالای ۶ ریشتری و یا وزش باد شدید ریزش می‌کنند. هرچند در گذشته ضوابطی در این بخش وجود نداشت، اما امروز وجود دارد و امیدواریم به سمتی برویم که این ضوابط را اجرایی کنیم. بیشترین مقاومت، از سوی پیمانکاران و اجراکنندگان است وی در عین حال با اشاره به مقاومت‌های موجود در زمینه اجرای ضوابط نشریه ۷۱۴ گفت: از سمت مهندسان معمولا استقبال برای اجرای این ضوابط وجود دارد، اما از سمت پیمانکاران و سازندگان معمولا مقاومت وجود دارد، چون اجرای این ضوابط برای آنها هزینه دارد و ترجیح می‌دهند که ساختمان خود را سریع بسازند و تحویل دهند و پول خود را بگیرند. به گفته زرگران، متاسفانه برخی سازندگان اصلا به این فکر نمی‌کنند که این ساختمان در آینده نزدیک دچار مشکل خواهد شد و فردی که تمام سرمایه خود را صرف خرید مسکن کرده است، باید به طور مداوم نگران این مسئله باشد که درصورت وقوع یک زلزله، ساختمان وی چقدر از مقاومت برخوردار است. وی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه در طول سال های ۱۲۹۰ تا ۱۳۹۶ هر یک یا دو سال یکبار یک زلزله شدید با قدرت بالای ۶ ریشتر در کشور ما رخ داده است، گفت: هرچند که از سال ۸۰ تا ۹۶ مقداری این زلزله ها کمتر اتفاق افتاده، اما این مسئله ای است که وجود دارد و هر لحظه امکان دارد این زلزله رخ دهد و درنهایت این بهره برداران هستند که ضرر می‌کنند. زرگران در پاسخ به اینکه آیا ضوابط نشریه ۷۱۴ بومی‌سازی شده است؛ گفت: نمونه‌هایی داشتیم و بعضا شرکت‌هایی مراجعه و اعلام می‌کنند که براساس ضوابط نشریه ۷۱۴ بنای خود را طراحی کرده اند و از ما به عنوان یک نهاد علمی درخواست تست و بررسی ساختمان را می کنند که مشخص شود آیا به درستی طراحی شده که به مرحله اجرایی هم برسد یا خیر. سپس ما طرح را کنترل و پیشنهادات خود را ارائه کرده‌ایم. وی یادآور شد: اما به هر حال بیشترین مقاومت برای اجرای این ضوابط از سمت اجراکنندگان و پیمانکاران است که ترجیح می‌دهند از زیر کار دربروند. طراحی اجزای غیرسازه‌ای جدی گرفته نشده است در همین راستا عضو هیئت علمی بخش سازه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز با انتقاد از اینکه به طور کلی در جامعه ما طراحی اجزای غیرسازه‌ای ساختمان جدی گرفته نشده است، گفت: نتیجه آن هم این است که در زلزله‌ها و هر حادثه‌ای که رخ می‌دهد، تا این حد آسیب می‌بینیم. نادر خواجه احمد عطاری در گفت و گو با «صما» تصریح کرد: به طور منطقی چون مهندس معمار و مهندس سازه هر دو در این زمینه مسئول هستند، باید با این مسئله آشنا شوند و یاد بگیرند که اجرای اصولی نما یک مسئله اساسی است. یعنی اگر یک فرد حدود ۳۰ درصد برای اسکلت ساختمان هزینه می‌کند؛ برای نما و دیوار حتی بیش از این میزان هزینه صرف می‌کند. پس باید آن را به درستی طراحی و اجرا کنند. وی با تاکید بر اینکه مهندس معمار و مهندس سازه و مهندس ناظر باید با این مباحث آشنا شوند، ادامه داد: هر چقدر دوره‌های آموزشی بیشتری دراین رابطه برگزار شود و جامعه مهندسی بیشتر با این مباحث آشنا شوند، آسیب‌ها در اثر حوادثی مثل زلزله، طوفان و... کمتر می‌شود و در نتیجه می‌تواند کمک‌کننده باشد. وی همچنین در پاسخ به برخی انتقادات وارد به ضوابط نشریه ۷۱۴ از جهت ناهمخوانی با بحث اجرا و نبود مصالح مورد اشاره در این ضوابط در بازار کنونی گفت: اکنون همه این ضوابط اجرا می‌شود و استفاده از مصالح قیدشده در این ضوابط در حال گسترش است. عطاری با انتقاد از تمایل برخی افراد به اجرای غیراصولی نما و دیوار، به بازسازی ساختمان های آسیب دیده در زلزله کرمانشاه پرداخت و گفت: سال قبل زلزله ۳/۷ ریشتری و امسال زلزله ۴/۶ ریشتری در کرمانشاه رخ داد و دیدیم همان ساختمان‌هایی که بعد از زلزله اول بازسازی شد، در زلزله دوم دوباره ترک خورده‌اند. وی با طرح این پرسش که چنین بازسازی هایی به چه دردی می‌خورد، افزود: اگر قرار باشد به طور مداوم هزینه صرف کنیم، درواقع سرمایه‌های مملکت را دور می‌ریزیم. اگر در نظر بگیریم که فقط به خاطر ضعفهای دیوار و نما، ۵ هزار میلیارد تومان آن هم در یک شهر ۲۰ هزار نفری در زلزله کرمانشاه خسارت دیدیم، پس اگر در تهران زلزله اتفاق بیفتد، این خسارت چقدر خواهد بود. مهندسان با اجرای غیراصولی، سرمایه‌ی مملکت را دور می‌ریزند عطاری با بیان اینکه مهندسان با اجرای غیرصحیح ساختمان سرمایه مملکت را دور می‌ریزند تنها به خاطر اینکه به دنبال کارهای ساده‌تر در ساخت و ساز هستند، گفت: در حالی که باید دیتیلینگ و کارهای اصولی توسط جامعه مهندسی انجام شود. وی با بیان اینکه هم اکنون همه این ضوابط و محصولات مورد نیاز در کشور موجود است و برخی شرکت‌ها این محصولات را تولید می‌کنند، گفت: شرکت‌های دیگر هم باید به دنبال تولید این محصولات بروند. هیچ‌کدام از این محصولات انحصاری نیستند و هر کدام را حداقل یک یا دو شرکت تولید می‌کنند. اگر کاربرد این مصالح گسترش پیدا کند، به طور حتم تولیدکنندگان دیگر هم به دنبال آن می‌روند. عطاری تاکید کرد: اما اگر مهندسان به دنبال این باشند که به صورت غیراصولی اجرا کنند، با این تصور که احتمال وقوع طوفان و زلزله کم است، شاهد همین اتفاقاتی خواهیم بود که در زلزله‌ها رخ می‌دهد و یا شرایطی پیش می‌آید که مردم جرأت نمی‌کنند از زیر یک نمای سنگی عبور کنند، به این دلیل که خطر ریزش نما وجود دارد.
|
